ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္အေျမွးေယာင္ေရာဂါအေၾကာင္း (၁ )

ငွက္ရိုင္းေတြ (ငဟစ္ငွက္ ) အမ်ိဳးအစားနဲ႔ အိမ္ေမြး၀က္ေတြမွာ ဗိုင္းရပ္ သိုမွီးေနႏိုင္ျပီး လူေတြကို မ်ားစြာေသာ ေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္ပြားေစေအာင္ကူးစက္တတ္ပါတယ္ ။ ျဖစ္ပြားေစတဲ့အေကာင္ေတြအ မ်ားၾကီးရွိ တဲ့အနက္ က အေရးအၾကီးဆံုး ျခင္အမ်ိဳးအစာေးတြကေတာ့ Culux tritaeniorhynchus နဲ႔ Culex vishnui တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ေနရာေဒသကေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕ပိုင္းေဒ

သေတြပဲျဖစ္ပါတယ္ ။

ဒီေရာဂါဟာ ၁၈၇၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ စတင္ျဖစ္ပြားတာေတြ႔ရွိခဲ့ရျပီးေနာက္ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကူးစက္ခံရသူ ၆၀၀၀ ေက်ာ္အနက္ ၄၀၀၀ နီးပါး အသက္ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္ ။ ဂ်ပန္ကေနတဆင့္ တရုတ္ ကိုရီးယား အင္ဒိုနီးရွား မေလးရွား ဗီယက္နမ္ ကေမၻာဒီးယား အိႏိၵယ နိေပါနဲ႔ျမန္မာႏုိင္ငံအထိကို ၁၉၄၀ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္အတြႈ္းမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့ရတယ္ ။ ဒီေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေရာဂါပိုးကို တာခ်ီလိတ္ျမိဳ႕မွာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္ ။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ အတြႈ္းမွာလည္း ရန္ကုန္ ၊ မႏၱေလး ၊ ဘားအံ နဲ႔တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့အခါ ကူးစက္ခံရမႈႏွုန္း ၅ ရာခိုင္ႏွုန္းမွ ၅၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိ ေတြ႔ရွိခဲ့ရတယ္ ။ ဒါ့အျပင္ေဆးသုေတသန မွျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ စာတမ္းဖတ္ပြဲမွာလည္း ၂၀၀၇-၂၀၀၈ ခုႏွစ္ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္အေျမွးေယာင္ေရာဂါ ပိုးေတြ႔ရွိခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္ ။ ၂၀၀၈ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဒီေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရမႈႏွုန္းဟာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ျမင့္မားလာတာကိုေတြ႔ရတယ္ ။ ေနာက္တစ္ခုသိထားရမွာက ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္အေျမွးေယာင္ေရာဂါဟာ Hemophilus Influenzae Type B ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ ဦးေႏွာက္အျမွးေယာင္ေရာဂါနဲ႔မတူပါဘူး ။ ပိုျပီျပင္းထန္သလို အသက္အႏၱရာယ္ ကိုပါထိခိုက္ႏုိင္ပါတယ္ ။ JE ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏွုန္းကေန ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိ အေသအေပ်ာက္ရွိပါတယ္ ။ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္ကလည္း ေနာက္ပိုင္းအသက္ရွင္ခဲ့ေတာင္မွ မသန္မစြမ္း ၊ ေျခလက္မသန္အျမင္ အာရံုအၾကား အာရံုခ်ိဳ႔ယြင္းျခင္းစတာေတြ ခံစားသြားရႏုိင္ပါတယ္ ။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ပိုးေမြးတဲ့ကာလလို႔ေခၚတဲ့ Incubation period ဟာ ငါးရက္ကေန ဆယ့္ငါးရက္အထိၾကာျမင့္ပါတယ္ ။ အမ်ားစုက ဘာေရာဂါ လကၡဏာမွ မျပပဲလည္း လာတတ္ပါတယ္ ။ ပိုးကူးစက္မႈ အၾကိမ္ ၂၅၀ မွာမွ တစ္ၾကိမ္သာလွ်င္ ဦးေႏွာက္အေျမွးေယာင္အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္တာျဖစ္စပါတယ္ ။ လူေတြမွာေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ျဖစ္ျခင္းအစပထမပိုင္းမွာ အလြန္အမင္းခ်မ္းတုန္ျခင္း ကိုခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ ဖ်ားနာျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ ႏံုးေခြျခင္း တို႔ဟာ တစ္ရက္ကေန ၆ ရက္အထိ ၾကာျမင့္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဦးေႏွာက္အေျမွးေယာင္ အဆင့္ မွာ ျဖစ္ပြားတတ္တဲ့ ျမင္ရတတ္တဲ့လကၡဏာေတြကေတာ့ ဇက္ခိုင္ျခင္း ၊ ပိန္ခ်ံဳးျခင္း ၊ ကိုယ္တစ္ျခမ္းေလျဖတ္ျခင္း ၊ တက္ျခင္း ႏွင့္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ျမင့္မားျခင္း ( 38 C မွ 41 C အတြင္း ) စတာေတြျဖစ္ပါတယ္ ။ စိတ္အာရံု ခံစားမႈေတြပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းျပီးေနာက္ဆံုးမွာ သတိလစ္ေမ့ေမ်ာျခင္း Coma အျဖစ္ကို ဦးတည္သြားႏုိင္ပါတယ္ ။
ဒီေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေသဆံုးမႈႏွုန္းကေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြရွိႏုိင္ျပီးကေလးေတြမွာ ပိုျမင့္မားပါတယ္ ။ သေႏၶသားကို အခ်င္းကေနတဆင့္လည္းကူစက္ႏုိင္တယ္ ။ အာရံုေၾကာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြျဖစ္တဲ့ နားမၾကားျခင္း ၊ အာရံုခံစားမႈ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း နဲ႔ ကိုယ္တစ္ျခမ္းေသျခင္းတို႔ဟာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ဦးေခါင္းပိုင္းဆိုင္ရာကို ထိခိုက္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္ ။ ဒါ့အျပင္ ပ်ိဳ႕ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ အန္ျခင္းတို႔ အျပင္တခါတရံမွာ ဖို မ်ိဳးပြားအဂါၤ ေယာင္ရမ္းျခင္းလည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။
တိရိစၦာန္ေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ ၀က္ေတြမွာ မ်ိဳးမပြားႏုိင္ျခင္း သားပ်က္က်ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ျပီး ျမင္းေတြမွာ အာရံုေၾကာဆိုင္ရာလကၡဏာမ်ား အဖ်ားတက္ျခင္း အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္းေတြျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။

သက္တန္႔ခ်ိဳ
Ref : Ref : http://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_encephalitis
- ျပည္တြင္းစာတမ္းဖတ္ပြဲမ်ား

ေဆာင္းပါးအျပည့္အစံုကို လာမယ့္ Health For All မဂၢဇင္းမွာ အပိုင္းဆက္ေတြအေနနဲ႔ ေဖာ္ျပေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္ ။